Jeże pigmejskie (Atalerix albiventris) goszczą w naszych domach od niedawna. Są to stworzenia o niespotykanym wśród innych zwierząt domowych behawiorze, odmiennej fizjologii i budowie anatomicznej. Z tych oto przyczyn rozpoznanie, że z naszym jeżem jest „coś nie tak” często nastręcza problemów, szczególnie początkującym hodowcom. Dodatkowo, sprawę komplikuje fakt, że są to zwierzęta skryte. Należy pamiętać, że jakiekolwiek nieprawidłowości, które zwrócą naszą uwagę powinny być natychmiast skonsultowane z lekarzem weterynarii specjalizującym się w takich zwierzętach. Wczesne rozpoznanie choroby, a co za tym idzie sprawne postawienie diagnozy i wdrążenie odpowiedniego leczenia zwiększa szansę na wyleczenie. Dlatego właśnie bardzo ważną role odgrywa profilaktyka i przeglądowe badanie zwierzęcia raz na pół roku, połączone z badaniem kału w kierunku pasożytów, szczególnie gdy zwierzę w okresach letnich jest karmione planktonem łąkowym. Musimy pamiętać o tym, że dwuletni jeż jest już pacjentem kwalifikowanym do geriatrycznych, przez co zwiększa się prawdopodobieństwo zachorowania, a także wzrasta tendencja do występowania nowotworów.
W poniższym artykule przedstawię kilka najważniejszych objawów które mogą świadczyć o toczącym się procesie chorobowym. Należy pamiętać, że nie podajemy zwierzęciu żadnych leków samodzielnie i bez konsultacji, gdyż może to przynieść więcej szkody niż pożytku. Opisy objawów mają wyczulić nas na wszelkie nieprawidłowości, a nie stanowić diagnozy.
Objawy ze strony układu pokarmowego: zwierzę chudnie (objaw ten zaliczyłem do pokarmowych, jednak może towarzyszyć innym schorzeniom od oddechowych po nowotworowe) co może oznaczać np. infekcję pasożytniczą. Pobieranie mniejszych ilości suchego pokarmu, a preferowanie jedzenia miękkiego i larw owadów może oznaczać rozwijający się problem z zębami. Należy zwracać także uwagę na barwę i konsystencje stolca, a także zmiany w ilości oddawanego kału u zwierzęcia. Zielony kał pojawiający się jednokrotnie, może być wywołany stresem, jednak proces przewlekły lub biegunka może już nasuwać podejrzenie bakteryjnego lub pasożytniczego zapalenia jelit. Może także wystąpić przy nagłej zmianie karmy lub nietolerancji na dany jej składnik. Zaczopowaniu jelit mogą towarzyszyć wymioty.
Objawy ze strony układu oddechowego: jakikolwiek wypływ z otworów nosowych, głośniejszy oddech lub duszność mogą świadczyć o chorobie dróg oddechowych, lub o wpływie jakiś substancji drażniących (nie do końca wypłukana klatka z detergentu, rozpylony aerozol, zapachowa ściółka do pojemnika hodowlanego).
Objawy skórne: zmiana zabarwienia skóry, wypadanie igieł, łuszczący się naskórek, łojotok może być wywołany infekcją pasożytniczą (świerzbowce, pchły, kleszcze), bakteryjnym zapaleniem skóry lub grzybicą. Wymaga to oczywiście natychmiastowej konsultacji z lekarzem i wiąże się często z długim leczeniem. Pamiętajmy, by przy objawach skórnych obsługiwać zwierzę w rękawiczkach lateksowych, gdyż schorzenia takie jak grzybica mogą przechodzić na ludzi.
Zmiany w zachowaniu: apatia i brak apetytu to nieswoiste zmiany, ale zazwyczaj są to pierwsze objawy chorobowe. Jeżeli jeż nie jest w stanie zwinąć się w kulkę to świadczy to o zaburzeniu neurologicznym lub nadwadze. Zaburzenia w chodzie, zataczanie się i przewracanie to objawy które wymagają szybkiej interwencji. Występują nie tylko przy schorzeniach układu nerwowego, ale również przy silnej inwazji pasożytów, lub zatruciu.
Mam nadzieję, że udało mi się naświetlić większość podstawowych objawów chorobowych które pojawiają się u naszych podopiecznych. Pamiętajmy, że przy zachowaniu odpowiednich warunków higienicznych, dobrej diecie i okresowych kontrolach lekarsko weterynaryjnych jesteśmy w stanie większości z nich zapobiec i jak najdłużej cieszyć się z towarzystwa zdrowego (a co za tym idzie szczęśliwego) jeża.